Thế Giới Cực Lạc đã như thế, thì vị giáo chủ ở cõi
ấy cũng là Đức Di Đà của bản tánh. Nên biết chỉ một
tâm nầy bao trùm đủ mười giới, thân và độ dung thông,
trùng trùng không ngại. Lại nên biết tâm, Phật,
chúng sanh, ba chính là một, đồng thể không khác
nhau, chúng sanh và Phật hỗ hiện, mỗi niệm giao tham.
Cho nên cổ đức nói: 'Chúng sanh trong tâm chư Phật,
mỗi trần đều là Cực Lạc, chư Phật trong tâm chúng
sanh, mỗi niệm chính thật Di Đà. Mười phương tịnh uế
gom về trong khoảng sát na. Một niệm sắc tâm, bủa
khắp gồm thâu pháp giới.' Xem thế thì biết tất cả
đều sẵn đủ trong thể thiên chân, không phải do duyên
khởi mới thành lập. Một tâm niệm đã như thế, một
điểm trần lại khác chi? Vì vậy nên mới có thể: 'Trong
mỗi mỗi trần tất cả cõi. Trong mỗi mỗi tâm tất cả
tâm. Mỗi mỗi tâm trần lại khắp nhau. Trùng trùng
không tận không chướng ngại. Đồng thời hiện rõ không
ẩn hiển. Tất cả viên thành chẳng kém hơn.' Cảnh giới
chân tâm bao hàm vô biên quốc độ trên đây, như lưới
báu Thiên Châu của trời Đế Thích, bóng và ánh sáng
của bao nhiêu hạt châu đều gom hiện vào một hạt châu,
bóng và ánh sáng của một hạt châu lại hiện khắp vào
tất cả các hạt châu khác. Tuy mỗi mỗi hạt châu giao
hiện lẫn nhau, nhưng hạt châu nầy không thể là hạt
châu kia, hạt châu kia không thể là hạt châu nầy,
xen mà không tạp, lìa mà chẳng phân, mỗi mỗi khắp
bày, vẫn không sở tại! Thế giới Cực Lạc cho đến mười
muôn ức cõi mỗi miền cũng như một trong các hạt châu.
Nói tinh tế hơn khắp mỗi cõi từ tam thừa thánh nhơn
cho đến trời, người, tu la, súc sanh, ngạ quỉ, địa
ngục, mỗi mỗi lại cũng như một trong các hạt châu.
Và Đức A Di Đà cũng là một trong các hạt châu. Cho
nên, thấy một vị Phật, tức thấy mười phương chư Phật,
mà cũng là thấy chín giới chúng sanh ở khắp mười
phương. Cõi Phật vô biên, mười phương kim cổ toàn
thể là một hải ấn đốn viên, không còn pháp chi khác
nữa!
Như thế thì, thần trải qua mười muôn ức cõi, chính
hóa sanh trong bản tâm ta; chất gởi nơi chín phẩm
hoa sen, há cách biệt ngoài chân như Phật? Những lời
dẫn giải trên đây đều là những minh huấn của Phật,
Tổ, Thánh, Hiền đã tuyên dương vậy. Hiểu được lý này
tất sẽ thấy thế giới Cực Lạc là duy tâm, mỗi cõi
Phật mỗi điểm trần đều là duy tâm; Đức Di Đà là bản
tánh, mỗi vị Phật mỗi chúng sanh cũng đều là bản
tánh. Như thế lại còn chi phải nghi ngờ?