Vì sao thi nhân lại nói thế ? Có phải chăng cuộc sống của kiếp người có nhiều trái ngang bất hạnh, đời giả trá bạc đen, tình đồng loại cơ hồ mai một, người thì sang cả lắm của nhiều tiền, kẻ thì cơ hàn áo cơm chẳng đủ ? Song, dù thế nào đi chăng nữa, chúng ta cũng không có quyền chối bỏ, quay lưng “xin chớ làm người”, mà chúng ta hãy thật lòng đón nhận kiếp sống của một con người trong từng bối cảnh, có thế chúng ta mới thấy được niềm vui sống, thấy được cuộc đời vẫn còn nhiều số phận đáng thương đang đợi chờ ta nâng đỡ. Ngày xưa, khi gặp cảnh trái ngang, chính tôi cũng đã nói như thế, nhưng giờ đây gẫm lại mới thấy mình ngu dại vô cùng. Cuộc đời đâu có chối bỏ ta, cớ sao ta nỡ lòng quay lưng ngoảnh mặt ? Trong một xã hội văn minh, chúng ta cần phải thức thời dung hòa cuộc sống, không thể nào giữ mãi định kiến:

      Mọi người đục cả, mình ta trong.
      Mọi người say cả, mình ta tỉnh.

      (Khuất Nguyên)

      Tuy chúng ta chưa đầy đủ khả năng đạt đến trình độ ung dung, “thỏng tay vào chợ”, nhưng chúng ta có thể tùy duyên mà chọn lọc những cái hay, nét đẹp tích lũy cho mình, để giúp cho đời sống tâm linh của chúng ta ngày càng phong phú hơn. Chúng ta may mắn được làm người là do duyên nghiệp xưa kia của ta gieo tạo, vậy thì hôm nay ta phải biết nâng cao giá trị làm người, giá trị cao quý của con người là phải biết cảm thông, xẻ chia vun đắp, biết tùy thời để sống, đem lại lợi ích cho tha nhân, phải thiết tha xem đó là trách nhiệm và bổn phận. Như lời của một nhà thơ :

      Đã là con chim và chiếc lá,
      Thì chim phải hót và lá phải xanh,
      Đã là người có vay thì phải trả,
      Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình.

      Ôi ! Một sinh vật hữu tình bé nhỏ, một chiếc lá thầm lặng bên thềm mà còn nhận ra được trách nhiệm bản thân để hiến dâng cho cuộc sống này thêm sắc màu tươi đẹp. Huống chi làm một con người ? Dù cư sĩ hay tu sĩ, trên vai đều oằn nặng bốn ân : Ân cha mẹ sanh thành dưỡng dục, ân Sư trưởng nặng lòng giáo hóa, ân quốc vương khiến đất nước bình yên, ân bạn lành tận tình giúp đỡ. Tất cả chẳng ai đòi, nhưng bản thân làm người chúng ta không thể nào mặc nhiên thọ hưởng, bởi quy luật tuần hoàn : “Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình”.

      Sống mà được cho người những gì mình có, cũng là một điều hạnh phúc. Nếu ta không có vật chất để cho người thì hãy cho nụ cười nhân ái, lời nói dịu dàng đầy tình thương chân thật của chúng ta. Đức Phật khi xưa xuất gia từ bỏ cung vàng điện ngọc, Ngài đâu có bạc tiền để cho thiên hạ. Nhưng với tấm lòng từ mẫn, với trí tuệ siêu phàm, Ngài đã cho nhân loại một con đường an lạc, giải thoát ngay cõi Ta bà. Lời tuyên ngôn “Không có giai cấp trong dòng máu cùng đỏ, không có hận thù trong giọt nước mắt cùng mặn” của Ngài đã mở đầu cho kỷ nguyên mới đậm chất tình người, thể hiện tinh thần bình đẳng, vô ngã, vị tha. Ngài không những mở đường chỉ lối, đưa chúng sanh ra khỏi vòng kiềm tỏa, uy quyền của giai cấp, mà còn cho chúng sanh thấy rằng số phận con người được hình thành do bởi Nghiệp báo, Nhân quả, Duyên sinh của chính mình.

      Chẳng còn bao lâu nữa, khắp cả hoàn cầu, hàng ngàn Phật tử nô nức đón mừng ngày Phật đản, cùng nhau chí tâm thành kính hướng về Từ phụ, vị cha lành xuất hiện trên cõi Ta bà, đem lại niềm hân hoan cho nhân loại. Nếu cách đây hơn 2500, Ngài đã từng lau khô dòng lệ cho giai cấp Thủ-đà-la, Phệ-xá, thì hôm nay chúng con - đệ tử của Người, cũng nguyền nối gót, nguyện cầu cho chúng sanh vơi niềm đau khổ, thêm nhiều hạnh phúc. Điều căn bản là phải biết nâng niu, quý trọng hạnh phúc lớn lao khi ta được thân người. Quý trọng thân người đây không phải để chúng ta bồi bổ, ăn ngon, mặc đẹp, mà nương vào đó để chúng ta vun bồi phước tuệ, hoàn thiện nhân cách cho chính mình và làm lợi ích cho nhân loại. Giàu sang hay đói khổ, thành công hay thất bại, hạnh phúc hay khổ đau, đều tùy thuộc vào chính bản thân ta. Do đó, hôm nay ta được thân người hoàn chỉnh, được nghe chánh pháp, phát tâm lành tu học, có được bạn hiền giúp đỡ, đó là một hạnh phúc vô cùng vĩ đại.

      Trong niềm hạnh phúc hân hoan mừng ngày Phật đản, xin cho con được thành kính dâng lên Từ phụ lời tán thán :

      Đức Thế Tôn cao cả tuyệt vời !
      Từ bi thị hiện khắp muôn nơi
      Ban cho nhân loại niềm vui sống
      Cho con hạnh phúc được làm người
      Lắng nghe chánh pháp vơi sầu khổ
      Diệt tận nguồn mê trí sáng ngời
      Hạnh phúc trong muôn ngàn hạnh phúc
      Làm người hạnh phúc nhất trên đời !